เป็นตราสารที่รัฐบาลโดยกระทรวงการคลังเป็นผู้ออกซึ่งสัญญาว่าจะจ่ายดอกเบี้ยพร้อมเงินต้นให้แก่ผู้ถือเมื่อครบกำหนด โดยมีการจ่ายดอกเบี้ยเป็นงวด ๆ ตามที่กำหนดในประกาศกระทรวงการคลัง รัฐบาลจะออกพันธบัตรรัฐบาลเพื่อกู้ยืมเงินจากสถาบันการเงิน บริษัทประกันภัย นิติบุคคลกองทุนฯ ต่าง ๆ และประชาชนทั่วไป ฯลฯ ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ของการออกพันธบัตรนั้น ๆ เช่น รัฐบาลมีความจำเป็นต้องใช้เงินเป็นจำนวนมาก สบน. ก็จะออกพันธบัตรรัฐบาล โดยจำหน่ายให้แก่สถาบันการเงินเป็นกลุ่มเป้าหมายหลัก หากรัฐบาลมีนโยบายต้องการให้ประชาชนมีทางเลือกในการออม สบน. ก็จะออกเป็นพันธบัตรรัฐบาลโดยจำหน่ายให้แก่สถาบันการเงินเป็นกลุ่มเป้าหมายหลัก หากรัฐบาลมีนโยบายต้องการให้ประชาชนมีทางเลือกในการออม สบน. ก็จะออกเป็นพันธบัตรออมทรัพย์และผู้ซื้อพันธบัตรจะมีฐานะเป็นเจ้าหนี้รัฐบาลตามกฎหมาย

เป็นตราสารหนี้ที่มีอายุตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไป ออกโดยรัฐวิสาหกิจ (องค์กรที่ได้รับการจัดตั้งขึ้นเพื่อดำเนินธุรกิจ โดยมีรัฐบาลหรือหน่วยงานของรัฐเป็นผู้ถือหุ้นหรือร่วมกันถือหุ้นตั้งแต่ร้อยละ 50 ขึ้นไป) มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อนำเงินทุนไปใช้จ่ายในการดำเนินงานตามโครงการต่าง ๆ

พันธบัตรรัฐวิสาหกิจ มีทั้งชนิดที่กระทรวงการคลังค้ำประกันต้นเงินและดอกเบี้ย   กับชนิดที่กระทรวงการคลังไม่ค้ำประกันต้นเงินและดอกเบี้ย  ทั้งสองชนิดกระทรวงการคลังเป็นผู้ดำเนินการจัดหาสถาบันผู้จัดจำหน่ายและประกันการจำหน่ายโดยวิธีการประมูล  สถาบันที่เข้าร่วมประมูลในอัตราค่าใช้จ่ายรวมต่ำสุดจะได้รับการคัดเลือกให้เป็นผู้จัดจำหน่ายพันธบัตรให้แก่ผู้ลงทุนทุกประเภท

พันธบัตรรัฐวิสาหกิจส่วนใหญ่จ่ายดอกเบี้ยเป็นงวด โดยปกติจะจ่ายปีละ 2 งวด เมื่อครบกำหนดอายุของพันธบัตร ผู้ถือกรรมสิทธิ์จะได้รับคืนต้นเงินเท่ากับราคาตราพร้อมดอกเบี้ยงวดสุดท้าย

 

3.1 ทำไมการลงทุนในพันธบัตรออมทรัพย์ของกระทรวงการคลังจึงน่าสนใจ หากเทียบกับการฝากเงินแบบประจำ
    กระทรวงการคลังเป็นผู้ออกพันธบัตรออมทรัพย์โดยมอบหมายให้ธนาคารแห่งประเทศไทยเป็นนายทะเบียน การลงทุนในพันธบัตรออมทรัพย์จึงเป็นการลงทุนที่มั่นคง ไม่มีความเสี่ยงที่จะไม่ได้รับเงินต้นคืน ได้รับดอกเบี้ยเป็นผลตอบแทนในอัตราแบบคงที่ตามระยะเวลากำหนดที่แน่นอน ซึ่งอัตราดอกเบี้ยพันธบัตร
ในขณะที่ออกจำหน่ายโดยส่วนใหญ่จะกำหนดให้สูงกว่าอัตราดอกเบี้ยเงินฝากในขณะนั้น

3.2 ข้อดีของการเป็นพันธบัตรแบบไร้ใบตราสาร (Scripless) คืออะไร
ไม่ต้องมีภาระในการเก็บรักษาใบพันธบัตร และเมื่อพันธบัตรครบกำหนดไถ่ถอน ไม่ต้องคืน
ใบพันธบัตรให้ธนาคารแห่งประเทศไทยโดยเงินต้นจะโอนเข้าบัญชีเงินฝาก (ยกเว้นบัญชีเงินฝากออมทรัพย์พิเศษและบัญชีเงินฝากประจำ) ของผู้ถือกรรมสิทธิ์อัตโนมัติ

3.3 สนใจซื้อพันธบัตรแบบไร้ใบตราสาร (Scripless) ต้องทำอย่างไร
ผู้ซื้อจะต้องลงทะเบียนและเปิดบัญชีฝากหลักทรัพย์ที่ธนาคารตัวแทนจำหน่าย 4 แห่ง ประกอบด้วย ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน) ธนาคารกรุงไทย จำกัด (มหาชน) ธนาคารกสิกรไทย จำกัด (มหาชน) และธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน)

3.4 ซื้อแล้วได้หลักฐานอะไรกลับไปบ้าง

• กรณีที่ซื้อผ่านเครื่องถอนเงินอัตโนมัติ (ATM) ผู้ซื้อจะได้รับใบเสร็จหรือใบแสดงรายการ ที่พิมพ์จากเครื่องถอนเงินอัตโนมัติ (ATM) เพื่อเป็นหลักฐานในการชำระค่าซื้อพันธบัตร
• กรณีซื้อผ่านเคาน์เตอร์ธนาคาร ผู้ซื้อจะได้รับเอกสารยืนยันการซื้อพันธบัตร

3.5  ผู้ซื้อพันธบัตรออมทรัพย์รายใหม่ จะได้หลักฐานอะไรกลับไปบ้าง
- สำหรับผู้ซื้อพันธบัตรรายใหม่ จะได้รับสมุดพันธบัตรรัฐบาล กระทรวงการคลัง (Bond Book)
ที่แสดงรายละเอียดเกี่ยวกับพันธบัตร โดยจะได้รับในวันที่ซื้อหรืออาจได้รับภายหลังไม่เกิน 15 วันทำการ
ซึ่งผู้ถือกรรมสิทธิ์ที่มี Bond Book เมื่อมีการออกพันธบัตรออมทรัพย์รุ่นใหม่ สามารถนำ Bond Book ไปปรับปรุงข้อมูลรายการซื้อให้เป็นปัจจุบันได้ที่ธนาคารที่ทำรายการซื้อภายหลังจากวันที่ทำรายการซื้อแล้ว 15 วันทำการ โดยผู้ถือกรรมสิทธิ์จะนำไปใช้อ้างอิงสำหรับการทำธุรกรรมได้ รายการที่ปรากฏอยู่ใน Bond Book เป็นรายการซื้อที่แสดงมูลค่าตามราคาตรา (Par Value) ในวันที่จดทะเบียน และในวันที่ทำรายการจะแสดงมูลค่าตามราคาตลาด (Market Value) ของแต่ละธนาคาร โดยจะถือว่าถูกต้องเมื่อรายการดังกล่าวตรงกันกับรายการที่บันทึกไว้ที่ธนาคาร ทั้งนี้ จะปรากฏเฉพาะรุ่นพันธบัตรแบบไร้ใบตราสาร (Scripless) ที่ซื้อผ่านธนาคารเท่านั้น โดยผู้ถือกรรมสิทธิ์สามารถนำ Bond Book ที่ได้รับตั้งแต่การซื้อพันธบัตรออมทรัพย์พิเศษของกระทรวงการคลัง ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2555 จนถึงพันธบัตรรุ่นปัจจุบันที่ซื้อ ไปปรับปรุงให้เป็นปัจจุบันผ่านธนาคารที่ผู้ถือกรรมสิทธิ์ทำรายการซื้อเท่านั้น สำหรับการจ่ายคืนเงินต้นพันธบัตรเมื่อครบกำหนดไถ่ถอน กระทรวงการคลังจะจ่ายคืนตามราคาตรา (Par Value)

3.6 การซื้อพันธบัตรออมทรัพย์ให้แก่บุคคลอื่นจะต้องดำเนินการอย่างไร
        สำหรับการซื้อพันธบัตรออมทรัพย์ให้แก่บุคคลอื่น ผู้มีสิทธิ์ซื้อ (เฉพาะบุคคลธรรมดา)
สามารถทำรายการซื้อผ่านเคาน์เตอร์ธนาคารกสิกรไทย จำกัด (มหาชน) โดยจะได้รับใบยืนยันการซื้อพันธบัตรออมทรัพย์ให้แก่บุคคลอื่นเพื่อนำไปให้ผู้รับมอบดำเนินการ ดังนี้
                1)  สำหรับผู้รับมอบที่เคยลงทะเบียนซื้อพันธบัตรออมทรัพย์แบบไร้ใบตราสาร (Scripless)
ผ่านธนาคารกสิกรไทย จำกัด (มหาชน) มาก่อนแล้ว ให้ผู้รับมอบนำสมุดพันธบัตรรัฐบาล กระทรวงการคลัง
(Bond Book) มาปรับปรุงข้อมูลได้ที่เครื่องปรับสมุดอัตโนมัติของธนาคารกสิกรไทย หลังจากวันที่ที่ลงใน
ใบยืนยันการซื้อพันธบัตรออมทรัพย์ให้แก่บุคคลอื่น 15 วันทำการ เป็นต้นไป
                2)  สำหรับผู้รับมอบที่ยังไม่เคยลงทะเบียนซื้อพันธบัตรออมทรัพย์แบบไร้ใบตราสาร
(Scripless) ผ่านธนาคารกสิกรไทย จำกัด (มหาชน) ให้ผู้รับมอบนำใบยืนยันการซื้อพันธบัตรออมทรัพย์
ให้แก่บุคคลอื่น พร้อมเอกสารแสดงตน ประกอบด้วย บัตรประจำตัวประชาชน หรือทะเบียนบ้าน หรือหนังสือ
เดินทาง และ สมุดบัญชีเงินฝากธนาคารกสิกรไทย จำกัด (มหาชน) ของผู้รับมอบ (ถ้ามี) มาลงทะเบียนเปิดบัญชีการลงทุนในพันธบัตรออมทรัพย์ และรับโอนพันธบัตรออมทรัพย์ได้ที่ธนาคารกสิกรไทย จำกัด (มหาชน) ทุกสาขา ห

เป็นตราสารที่รัฐบาลโดยกระทรวงการคลังเป็นผู้ออกเพื่อกู้ยืมเงินระยะสั้นจากสถาบันการเงินต่าง ๆ ปกติจะมีอายุไม่เกิน 1 ปี ตั๋วเงินคลังไม่มีการจ่ายดอกเบี้ยเป็นผลตอบแทน แต่ผลตอบแทนจะอยู่ในรูปของส่วนลด ซึ่งรัฐบาลกำหนดจะชำระคืนตามราคาที่ตราไว้เมื่อตั๋วเงินคลังครบกำหนดไถ่ถอนคืน ตั๋วเงินคลังจะทำการซื้อขายที่ราคาคิดลด ซึ่งหมายถึงเงินลงทุนครั้งแรกจะน้อยกว่าราคาหน้าตั๋ว และเมื่อครบกำหนดไถ่ถอนจะได้รับเงินเต็มจำนวนตามที่ตราไว้หน้าตั๋ว

ตั๋วเงินคลังเริ่มออกครั้งแรกในปี พ.ศ. 2488 มีอายุ 4 เดือน วงเงิน 50 ล้านบาท และมีการออกต่อเนื่องเรื่อยมาจนถึงปีงบประมาณ พ.ศ. 2533 ต่อจากนั้นรัฐบาลหยุดการออกตั๋วเงินคลัง  และเริ่มออกใหม่อีกครั้งโดยประมูลเมื่อวันที่ 27 กันยายน  2542 และออกต่อเนื่องเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน

ปัจจุบัน ตั๋วเงินคลังส่วนใหญ่มีอายุ 28 วัน 91 วัน และ 182 วัน

 

เป็นตราสารหนี้ที่มีอายุไม่เกิน 1 ปี ออกจำหน่ายในตลาดแรกด้วยวิธีการประมูลในราคาที่ต่ำกว่าราคาตรา  เมื่อครบกำหนดไถ่ถอนผู้ถือกรรมสิทธิ์จะได้รับเงินเต็มจำนวนตามราคาตรา

ตั๋วสัญญาใช้เงินเพื่อปรับโครงสร้างหนี้เป็นการออกตามความในมาตรา 7 แห่งพระราชกำหนดให้อำนาจกระทรวงการคลังกู้เงินและจัดการเงินกู้เพื่อช่วยเหลือกองทุนเพื่อการฟื้นฟูและพัฒนาระบบสถาบันการเงิน พ.ศ. 2541 เริ่มมีการประมูลครั้งแรกในเดือนมีนาคม  2544 และออกต่อเนื่องเรื่อยมาจนถึงปี 2550

ตั๋วสัญญาใช้เงินเพื่อปรับโครงสร้างหนี้ มีอายุที่กำหนดเป็นวัน ส่วนใหญ่มีอายุ 182 วัน